دسته: همسر و فرزندان کورش

تا آنجائی که میدانیم کورش یکی از وفادارترین مردان روزگار بوده است . او برخلاف عقیده یوستی – justi – که به سرچشمه های بی مایه ای چون کتزیاس و مانند او اتکا کارده است ، یک زن بیشتر نگرفت و در پاسبانی از خانه و میهنش زبانزد جهانیان گشت . همسرش کاسه دانه دختر فرناسپه – فراسپ ، اسب فر – از خاندان هخامنشی بود و در نتیجه از شاهدختان طبقه دوم به شمار می رفت

این شاهبانو به هنگام پادشاهی کورش در گذشت و شاهنشاه پارسی در سوگش به اندوهی بی کران فرو رفت و تا زنده بود همسر دیگری بر نگزید . این که گزفن گوید کورش پس از فتح بابل دختر کیاکسار – هوخشتره – پسر آستیاگس – ایشتوویگو – را گرفت درست نیست . زیرا وجود هوخشتره اصلا افسانه ای است چه برسد به دخترش ، بنابر این به سخن وی نمیتوان اعتماد کرد

هرودتوس گوید مصریان برای آنکه شکست خود را از ایرانیان به نحوی جبران کنند آوازه در انداختند که کورش دختر آمازیس فرعون مصر را خواستگاری کرد ولی فرعون به جای دختر خود نی یتیس دختر زیباروی آپریس فرعون پیشینمصر که بدست خود از بین رفته بود را فرستاد و کمبوجیه از این دختر بود .بنابر این به حق سزاوار جانشینی فرعون های مصر می گشت و اینک مبوجیه مصری بود که بر ایرانشهر فرمان میراند و نه این که شاهزاده ای ایرانی به مصر اشکر کشیده ، آنجا را به زور گرفته باشد . خود هردتوس یادآور شده است که این داشتان دروغ بود و مصریان آ« را برای دلخوشی خود ساخته بودند ، زیرا اولا همه کس میدانست که مادر ولیعد ایران میبایست پارسی و از خاندان بزرگان باشد و در ثانی همه اگاه بودند که مادر کمبوجیه کاسه دانه هخامنشی بود . اما با احتمال میتوان گفت که کورش یا کمبوجی برای آنکه نشان دهند بر تاج و تخت مصر حق قانونی دارند خود چنان داستانی را ساخته و شهرت داده باشند

کتزیاس مادر کمبوجیه را آموتیس دختر ایشتوویگو نوشته است ولی او این نام را از روی اسم زن مادی بنوکدنصر ساخته . دینون ولیکنکیاس نئوکراتیسی داستان نی یتیس را پذیرفته اند و کمبوجیه را پسر آن شاهدخت افسانه ای مصر دانسته اند.

.

این ها بودند فرزندان کورش که نام ایشان و نشانشان به ما رسیده :

دو پسر به نام های کمبوجیه و بردیه و سه دختر به نام های رئوخشنه – Rauxshna ، به یونانی رکسانا ، هرودتوس از این دختر سخن می راند اما اسم او را نمیبرد ،  کتزیاس او را رکسانا – Roxana – میخواند ، ولی به گفته او نمیتوان اعتماد زیادی داشت – هئوتسا – به یونانی آتسا – Atossa ، به معنی خوش اندام – و ارتوستنه.

.

پسر دوم کورش بردیه بود که به زبان امروز برز ( و ) می شود و برز  معنی  بلند می دهد . یونانیان او را مردوس می گفتند زیرا که م را به جای ب می اوردند و حرف y را او U  تلفظ می کردند . اما به زودی به آغاز اسم وا یک حرف S افزودند و با کمی تحریف اسمردیس گفتند . چنین تریفی یک قاعده متداول یونانی بود

بردیه چند سالی از کمبوجیه کوچکتر بود و برخی شاید به گمان آن که وی به هنگام شاهنشاه بودن کورش زاده شده ، ادعا کرده اند که حق ولیعهدی به وی می رسیده است زیرا پارسیان قانونی داشتند مبنی بر آن که پسر ارشد هر شاهنشاه پس از تاجگذاری باید ولیعهد او باشد . این ادعا به حق نیست و از دو موردی که در تاریخ هخامنشیان پیش امد به خوبی پیداست که بدین شکل و طرح اصلا قوت قانونی نداشته . پس بردیه نمیتوانست ولیعهد باشد

ادعای کتزیاس مبنی بر این که کورش حکومت ایرانشهر خاوری را به وی سپرده بود مردود می نماید ، اگر چه چند تن از شاهزادگان هخمانشی بر ناحه شرقی حکومت یافتند ، و شهر بلخ ظاهرا مرکز حکومتی ایارنشهر خاوری به شمار می رفت و نیز سخن گزفن که میگوید کورش فرمانروائی ماد ارمنستان و کادوسیان را به بردیه داده بود بی گمان از حقیقت بهره ای ندارد و گزفن ظاهرا آن را از روی واقعه ای ساخته است که خودش گواه آن بوده ، یعنی رسیدن کورش جوان پسر داریوش دوم به حکومت آسیای کوچک و تقسیم حکومت به دو بهره و در نتیجه دامن زدن به رشک ورزی ها و ستزیه گری های رقیبان از کورش دور است و نمیتوان پذیرفت که وی چنان ناکاردیده و ناهشیار بوده است

چنان که پیداست بردیه بسیار تونومند و پرزور بوده است تا بدانجا که پارسیان او را تنوزر که -تن بزرگ ، تنومند – لقب داده بودند . همین لقب است که کتزیاس به صورت تنواکسارئیس آورده است و به عنوان نام حقیقی بردیه گرفته و همانست که گزفن تنه اکساریس نوشته

.