زندگی نامه شیخ احمد جام

شیخ الاسلام احمد ابن ابوالحسن جامی نامقی ترشیزی معروف به شیخ احمد جام  در سال ۴۲۷ – ۴۴۰ هجری – در روستای نامق زاده شد. نیاکان او از نوادگان جریر بن عبدالله بودند. نام او با القابی که به او داده‌اند چنین است:  شیخ‌الاسلام ، قطب‌الاوتاد ،  شیخ ابونصر احمد ژنده ‌پیل. او را گاه پیر جام یا شیخ جام نیز نامیده‌اند.

وی از عارفان و صوفیان بنام قرن پنجم و  ششم هجری قمری است. زادگاه وی نامق از دیار ترشیز یا کاشمر فعلی بوده و مدفن وی در تربت جام می‌باشد. طول عمر وی را بیشتر مراجع ۹۵ سال و بعضی ۹۶ سال ذکر کرده‌اند.

در جوانی خمار و لا ابالی بود و در سن بیست و دوسالگی  تحولی روحی به او دست داد و به عرفان روی آورد. از مردم کناره گرفت و ۱۸ سال در ارتفاعات نامق و کوهستان بزد گوشه گرفت و به مطالعه در قرآن و تفاسیر و تحقیق در حال عرفا پرداخت. و به خدمت خضر مشرف شد .

در چهل سالگی به تعلیم و ارشاد و گفتار و نگارش رساله و کتاب پرداخت. سفرهایی به نقاط مختلف کرد. در این سفرها بود که نفوذی در طبقات مختلف بوجود آورد و مردمانی به گرد او آمدند. شیخ جام در سال ۵۲۰ – ۵۳۶ هجری-  درگذشت. او را در معدآباد که بعدها به تربت جام شهرت یافت دفن کردند.

آثار :

1. رساله سمرقندیه
2. انس‌التائبین
3. مفتاح‌النجات
4. روضهالمذنبین و جنهالمشتاقین
5. کنوزالحکمه
6. سراج‌السائرین
7. بحارالحقیقه
8. دیوان شعر احمد جام
9. خبه

نه در مسجد گذارندم که رندی               نه در میخانه کاین خمار خام است

میان مسجد و میخانه راهیست             غریبم عاشقم آن ره کدام است

خواستم شرح غم دل به قلم بنویسم       اتشی در قلم افتاد که طومار بسوخت

غره مشو که مرکب مردان مرد را        در سنگلاخ بادیه پی ها بریده اند

نومید هم مباش که رندان باده نوش     نا گه به یک ترانه به منزل رسیده اند

عشق آیینه ایست کاندرو زنگی نیست   با بی خبران در این سخن جنگی نیست

دانی که کرا عشق مسلم باشد            آن را که ز بدنام شدن ننگی نیست

.