حمله و فتح لودیه توسط کورشکورش
سرانجام کرزوس از زبان شاهپور شهبازی
عقیده نلدکه که گوید کورش کرزوس را بر آتش گذاشته و بسوزانید اصلا هوادار و پیروی نیافته است ، زیرا در چند جا که از بر آتش رفتن کرزوس نشانی هست موضوع داوطلبانه اقدام کردن در میان میباشد نه به زور سوزانده شدن به ویژه گواهی نقاش یونانی تردیدی نمیگذارد که کرزوس خود میخواسته است به زندگیش پایان دهد
این عقیده تهمت بد رفتاری را از کورش بر میدارد و مسئله رهایی یافتن کرزوس را بدین گونه توضیح می دهد که چون کرزوس به آپولو نذر و نیاز فراوان کرده بود و مرد بسیار مقدسی شمرده می شدقاعدتا میبایست خدایان یونانی از وا پشتیبانی کنند و نگذارند کشته شود اما وی در آتش رفت و بسوخت بنابراین برای نگهداری آبروی آپولو و کاهنانش اوازه در انداختند که اپولو او را رهایی داده و به نزد پرستندگان خود برده است و یا مایه رهایی او از کشته شدن گشته است
اشکالاتی که بر فرضیه کشته شدن کرزوس وارد است
- رودتوس بزرگترین مورخ باستان که از روزگار و کارهای کرزوس بسیار آگاه بود از مرگ وی سخن نمیگوید و نمیتوان باور کرد که اگر کرزوس سوخته بود پدر تاریخ در مورد چنان رویداد هیجان انگیزی خاموش می ماند و یا در سخن از روزگار کمبوجیه از کرزوس به عنوان یک فرد زنده یاد میکند
- تزیاس دشمن و بدخواه هرودتوس بود و در بیشتر نکات گفته او را تکذیب کرده است اگر کسی بوئی برده بود که کرزوس در آتش سوخته است کتزیاس بی شک خبر میشد و از این آگاهی بریا تکذیب روایت هرودتوس استفاده میکرد
- ه دلیلی موجود بود که کاهنان آپولو را وادار به سوخته شدن کرزوس را کتمان کنند. انان میتوانستند گناه نیایش گیگیس را بهانه کنند و بگویند به خاطر گناه گیگیس بود که کرزوس سوزانده شد
- رنه یا برکه به واژه پارسی ورنه بیشتر میماند تا به کلمه یونانی و شاید عقیده ادوارد می یر و راولینس درست باشد که گویند اگر چه بر کتزیاس نمیتوان اعتماد کرد لیکن چون دادن تیول به آزادگان بیگانه شیوه پادشاهان ایرانی بود ، موضوع دادن کورش برنه را به کرزوس پذیرفتنی می نماید
نتیجه
این ملاحظات بر من – شاهپور شهبازی – شکی باقی نمیگذارد که :
- >کورش هرگز به نهادن پادشاه لودیه بر توده آتش فرمان نداد >
- >کرزوس از نو امیدی قصد کرد خودش را بسوزاند تا بدست هماورد نیافتد >
- >کورش و پارسیان کرزوس را از خود کشی بازداشتند و کرزوس با کورش به ایران رفت
.