کاسه دانه ، همسر کورش

تا آنجائی که میدانیم کورش یکی از وفادارترین مردان روزگار بوده است . او برخلاف عقیده یوستی – justi – که به سرچشمه های بی مایه ای چون کتزیاس و مانند او اتکا کارده است ، یک زن بیشتر نگرفت و در پاسبانی از خانه و میهنش زبانزد جهانیان گشت . همسرش کاسه دانه دختر فرناسپه – فراسپ ، اسب فر – از خاندان هخامنشی بود و در نتیجه از شاهدختان طبقه دوم به شمار می رفت

این شاهبانو به هنگام پادشاهی کورش در گذشت و شاهنشاه پارسی در سوگش به اندوهی بی کران فرو رفت و تا زنده بود همسر دیگری بر نگزید . این که گزفن گوید کورش پس از فتح بابل دختر کیاکسار – هوخشتره – پسر آستیاگس – ایشتوویگو – را گرفت درست نیست . زیرا وجود هوخشتره اصلا افسانه ای است چه برسد به دخترش ، بنابر این به سخن وی نمیتوان اعتماد کرد

هرودتوس گوید مصریان برای آنکه شکست خود را از ایرانیان به نحوی جبران کنند آوازه در انداختند که کورش دختر آمازیس فرعون مصر را خواستگاری کرد ولی فرعون به جای دختر خود نی یتیس دختر زیباروی آپریس فرعون پیشینمصر که بدست خود از بین رفته بود را فرستاد و کمبوجیه از این دختر بود .بنابر این به حق سزاوار جانشینی فرعون های مصر می گشت و اینک مبوجیه مصری بود که بر ایرانشهر فرمان میراند و نه این که شاهزاده ای ایرانی به مصر اشکر کشیده ، آنجا را به زور گرفته باشد . خود هردتوس یادآور شده است که این داشتان دروغ بود و مصریان آ« را برای دلخوشی خود ساخته بودند ، زیرا اولا همه کس میدانست که مادر ولیعد ایران میبایست پارسی و از خاندان بزرگان باشد و در ثانی همه اگاه بودند که مادر کمبوجیه کاسه دانه هخامنشی بود . اما با احتمال میتوان گفت که کورش یا کمبوجی برای آنکه نشان دهند بر تاج و تخت مصر حق قانونی دارند خود چنان داستانی را ساخته و شهرت داده باشند

کتزیاس مادر کمبوجیه را آموتیس دختر ایشتوویگو نوشته است ولی او این نام را از روی اسم زن مادی بنوکدنصر ساخته . دینون ولیکنکیاس نئوکراتیسی داستان نی یتیس را پذیرفته اند و کمبوجیه را پسر آن شاهدخت افسانه ای مصر دانسته اند.

.