زندگی نامه فیض کاشانی

محمد پسر شاه مرتضی معروف به ملا محسن فیض کاشانی از شاگردان بر جسته ملاصدرای شیرازی و یکی از علما و حکما و شعرای بزرگ دوره صفویه است . او در تفسیر ، فقه ، حکمت و اخبار و احادیث یگانه روزگار خود بوده و تالیفات زیادی دارد که مرحوم مدرس تبریزی از ۱۲۰ جلد آنها در ریحانه الادب اسم برده و موضوع بعضی از آنها را نیز ذکر کرده است .

فیض طبع روانی داشت و در سرودن شعر از شاعران پر کار زبان فارسی به شمار می رود . علاوه بر دیوان غزلیات و قصائدش که در تهران چاپ شده متجاوز از ده جلد مثنوی از وا به یادگار مانده که دهر آشوب و آب زلال از مشهورترین آنهاست

چنانکه در شرح حال ملا عبد الرزاق فیاض اشاره کردیم فیض و فیاض هر دو شاگرد و داماد ملاصدرا بودند و لقب فیض و فیاض را نیز از استاد گرفته اند

بعضی ملا محسن فیض را از اهل تصوف دانسته ناد ولی عده ای بر خلاف این عقیده دارند مینویسند فیض از این طایفه بیزار بود . بهر حال قابل تامل است و احتیاج به بررسی زیاد دارد.

وفات فیاض را در سال ۱۰۵۹ – ۱۰۹۱ هجری – در کاشان اتفاق افتاد و همانجا مدفون است

در چهره مهرویان انوار تو میبینم در لعل گهر باران گفتار تو می بینم

در مسجد و میخانه جویای تو می یابم در کعبه و بتخانه زوار تو می بینم

از کوی تو می ایم هم سوی تو می ایم در سیر و سلوک خود انوار تو می بینم

گه قدر مرا کاهی گه قیمتم افزائی در سود و زیان خود بازار تو می بینم

هر جا که روم نالم چون بلبل شوریده سرتاسر عالم را گلزار تو می بینم

از خود نه خبر دارم نه عین و اثر دارم در نطق و بیان فیض گفتار تو میبنم

.