شعرامعاصر

زندگی نامه منوچهر شیبانی

منوچهر شیبانی در سال ۱۳۰۳ در کاشان متولد شد شهری که بعدها سهراب سپهری نیز بدان پناه برد. او از خانواده فتح الله شیبانی – شاعر بازگشتی عصر قاجار – بود و پدرش دوست میرزاده عشقی.

در سن هفت هشت سالگی پدر را از دست داد . پدربزرگ و مادربزرگ اشرافی ، مادر جوان را وادار به ازدواج مجدد نمودند و نوهٔ خردسال و برادر کوچکترش را نزد خود آوردند. بدین ترتیب منوچهر شیبانی در خانهٔ پدربزرگ رشد و نمو یافت. مدرسه ژاندارک تهران را تمام کرد و هنرستان صنعتی را نیز گذراند. در ۱۲ سالگی برای ادامه تحصیل به هنرستان شبانه روزی نساجی مازندران در قائم شهر رفت. در این رشته به طراحی پارچه علاقه مند شد و آشنایی با رنگ و ترکیب رنگها و طراحی پارچه موجب ایجاد طرحهای جدید و بدیعی شد که شباهت زیادی به سبک کوبیسم و نقاشی های پیکاسو داشت. البته او تا پیش از آن هیچ آشنایی با پیکاسو نداشت ؛ آشنایی او با این سبک باعث نگرش جدید به نقاشی و شعر شد بعد به هنرستان هنرپیشگی رفت و طراحی لباس، دکور، آرایش صحنه را آموخت. سپس از محضر استاد رفیع حالتی و استاد حیدریان از شاگردان کمال الملک بهره گرفت

.

از سال ۱۳۲۴ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تحصیل در رشتهٔ نقاشی می‌پردازد و از آنجا با درجه لیسانس نقاشی فارغ التحصیل می‌شود، آشنایی و مراوده با بزرگانی چون صادق هدایت ، نیما یوشیج ، هوشنگ ایرانی ، جلال آل احمد و سیمین دانشور موجب گشوده شدن افق های جدید در زندگی شیبانی می‌شود. وی همچنین دوست صمیمی و هم دوره سهراب سپهری بوده و سهراب در شعر نو و نقاشی از او چیزهای بسیار آموخته است. این دو هنرمند همراه با صادق بریرانی در زمان دانشجویی سه تفنگدار دانشکده هنرهای زیبا بودند که در اشاعه هنر مدرن و دیدگاه‌های نو در هنر، در بین دانشجویان نقشی اساسی داشته‌اند. پس از اتمام دانشگاه به ایتالیا می‌رود و در رشتهٔ طراحی صحنهٔ تئاتر در دانشکدهٔ هنرهای زیبای رم به تحصیل می‌پردازد. سپس به فرانسه می‌رود و از دانشکده سینمایی فرانسه لیسانس و سپس فوق لیسانس کارگردانی سینما رادریافت می‌کند. او در سال ۱۳۵۴ به ایران باز می‌گردد و به عنوان استاد دانشگاه هنرهای دراماتیک به تدریس مشغول می‌شود. در نتیجه منوچهر شیبانی ، شاعر، نقاش، طراح صحنهٔ تئاتر، نمایشنامه‌نویس و سینماگر شد.

نخستین مجموعه شعر خود را تحت عنوان جرقه در سال ۱۳۲۴ منتشر ساخت و نشان داد که به راه  گونه ای شعر نو گام نهاده است . در دومین مجموعه خود به نام آتشکده خاموش که ثمره حدود بیست سال کار شاعری وی بود در سال ۱۳۴۳ منتشر ساخت و نشان داد که وی نخستین کسی است که به شعر نو نیمائی روی اورده است

شعر شیبانی چه از لحاظ زبان و چه از لحاظ محتوا از تغزل دور و به حماسه نزدیک است . شعر اجتماعی وی باز آفرینی اسطوره های ایرانی است در جامه توصیف داستانی و ونمایشی .شیبانی شاعر باطن نیست و زیبائیهای ظاهری وبه ویژه توصیف و تصویر سازی اورا چنان محصور میکند که از توجه به درون مایه تمثیلی که ممکن است اسطوره ای در بر داشته باشد چشم میپوشد .

منوچهر شیبانی در آبان ماه ۱۳۷۰ در سن ۶۷ سالگی پس از تحمل چندین ماه بیماری سخت و لاعلاج سرطان درگذشت. او تا آخرین لحظاتی که می‌توانست قلم در دست گیرد ، نقاشی کرد و تا آخرین لحظاتی که می‌توانست کلامی بر زبان آورد، شعر خواند و از هنر گفت.

آثار

به طور خلاصه از منوچهر شیبانی سه کتاب شعر به نام‌های «جرقه ۱۳۲۲» ، «آتشکدهٔ خاموش ۱۳۲۴» و «سراب های کویری ۱۳۵۶» منتشر شده است. او همچنین نویسنده چندین اُپرا و نمایشنامه بوده است و ۱۴ فیلم را کارگردانی کرده است. وی در عمر نسبتاً کوتاهش ۵۲ نمایشگاه نقاشی در داخل و خارج از ایران برپا کرده و در بی‌ینال‌های داخلی و خارج برندهٔ جوایزی شده است. از جمله این جوایز جایزهٔ هنرهای زیبا در دومین بی‌ینال تهران می‌باشد. اولین نمودهای هنر کانسپچوال و اینسالیشن در ایران با کارهای او در دههٔ ۴۰ با «نور و صدای تخت جمشید» ظاهر شد.

بازار در سیاهی شب کیف میکند

صدها هزار طاق

در پشت یکدیگر زده صف

چون اشتران قافله ، سنگین و بردبار

تا بر دیار جادوی شب پا نهاده اند

چون سنگ گشته اند

بر جای خشک

بازار همچو دختر بیچاره ای زبون

پیچیده است سخت به چادر سیاه شب

از زیر چادر خفتان آور

پیوسته در تلاش

چون مار تیر خورده به هنگام احتضار

هر حجره بسته لب

ز چه رو ؟

چون شب است شب

از زیر طاقی که از آن تیرگی چو دود

رقصان دود به بیرون

جمعی کر کده

 از روزن عبا ها بر تیرگی طاق

مبهوت دوخته چشمان به خیرگی

گهگاه بر تنشان افکنده ز بیم

اوای وهمناکی از پاسبان شب

بازار پر شده ز کابوسها

بیم و امید بر سر امواج تیرگی

.

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *