برچسب: کمبوجیه

پیشینیان چون انگیزه های جنگ ایرانیان و مصریان را در نیافته اند ، داستان های شگفت انگیز ساخته اند

هرودتوس مینویسد : پارسیان گویند ، کورش به چشم دردی دچار آمد و از امازیس درخواست که او را پزشکی کار آمد به ایاران فرستد . فرعون چنان کرد و پزشک که دورافتادن از خانه و فرزندان را از چشم پادشاه مصری دید کینش را به دل گرفت . کمبوجیه به تخت نشست دانشمند مصری او را اندرز داد تا دختر امازیس را خواستگاری کند و می اندیشید که فرعون درخواست کمبوجیه میپذیرد و از دختر خود دور میافتد و یا نمیپذیرد و خشم کمبوجیه مایه کارزار خواهد شد. در هر دو حال آن پزشک کین خود را گرفته است . کمبوجیه چنان کرد که او گفته بود . فرعون در اندیشه فرو رفت که ننگ باشد دختر فرستم که همخوابه کمبوجیه شود و شاهبانوی ایرانش نخوانند و اگر هم نفرستم شاهنشاه پارسی بر سر خشم اورده باشم و مرا پای برابری با او نیست . سرانجام نی یتیس دختر زیبا روی اپریس فرعون پیشین مصر را به نام خود به دربار ایارن فرستاد . این راز پس از چندی از پرده بیرون افتاد و کمبوجیه برای گوشمالی آمازیس نیرنگ ساز بر سر او لشکر کشید

هرودتوس مینویسد این داستان را مصریان به گونه ای دیگر هم می گفتند : این کورش بود که دختر آمازیس را بخواست نه کمبوجیه ، و آمازیس دختر اپریس را برای کورش فرستاد و کمبوجیه از این شاهدخت بود ، برای کوتاه کردن دست آمازیس از سرزمین نیاکان خود به مصر سپاه اورد و بر تخت پدر بزرگ خود نشست

در سومین داستنا گوید : کورش زن مصری خود را بر شاهدخت کاسه دانه هخامنشی برتری داده بود و پسر این یک در ده سالگی سوگند خورد که چون بر تخت نشست مصر را زیروزبر کند.

بی بنیادی این افسانه را خود هرودتوس نیز میدانسته است و ما سخنی چند در باره داستان های دیگر بگوئیم

چون آپریس ، فرعون مصردر ۵۶۸ چشم از جهان بپوشید و امازیس فرعون شد ، هرگاه چنین انگاریم که نی یتیس درست در سال مرگ پدر هم زاده شده باشد ، فرستاده شدن او به ایران می بایست در ۴۲ سالگی اش رخ داده باشد در آن هنگام وی نمی توانسته چندان زیبا روی باشد و کدام بخردی در افسانه بودن این دادستان دو دل تواند بود ؟

اما در باره داستان دیگر : همه کس میدانست که مادر کمبوجیه شاهدخت کاسه دانه هخامنشی بوده است ، از آن گذشته پسر بزرگ کورش هنگامی که زاده شد که پدرش پادشاهی کوچکی بیش نداشت و امازیس را با او سر و کاری نبود . باید دانست که مصریان به نیاکان خود سخت می بالیدند و برایشان دشوار بود بیگانه ای را بر خود سرور ببینند . اگر میتوانستند کمبوجیه را تخمه یکی از شاهان خویش بشمار آورند ، نه تنها دیگر برای سر شکسته شدنشان از پیروزی ایرانیان جائی نمی ماند بلکه میتوانستند بر خود ببالند که فرمانبردار شاهزاده ای مصری هستند که با زیرکی تخت و تاج ایران را نیز به چنگ آورده این مایه دلخوشی مصریان گشت که او را دختر زاده فرعون خود بدانند و خواهیم دید که وی را از خود می دانستند و به وی نام و لقب مصری هم داده بودند

اکنون اگر از افسانه چشم بپوشیم انگیزه های لشکر کشی به مصر را میتوان در کینه جوئی ایرانیان و بیم شان از آمازیس نیرومند و کار دیده و نیز در بلند پروازی های کمبوجیه و همچنین در دارائی و زرخیزی مصر و موقعیت جغرافیائی آن سرزمین دانست

1. کین جویت : این آمازیس بود که با دشمنان کورش پیمان اتحاد بست تا ایرانیان را به زانو در آورد ، اکنون که کورش در گذشته بود پسرش میبایست نیت کورش مبنی بر لشکر کشی به مصر را به مرحله عمل در آورد و دشمن را سرکوب کند ، زیرا تا آنهگام که امازیس از پای در نیامده بود بیم ان میرفت که روزی از ترس جان خود بر ایران بتازد و در جنگ پیشدستی کند و یا با این و آن پیمان بندد و بر لشکر خود بیافزاید و مایه دردسر ایرانیان را فراهم آورد
2. بلند پروازی کمبوجیه : پسر کورش مردی بود جنگی و بلند پرواز و خودکامه تا دشمنش را به زانو در نمی آورد از پای نمی نشست ، سپهداری لشکر نیز با او بود که با گشورگشائی و آورد جوئی خویگر شده بود . به راستی دشوار بود سپهبدی جنگاور با لشکری دشمن شکن و گردن فراز در خانه بی کار بنشیند و پیشرفت های دشمن را بنگرد
3. زرخیزی و موقعیت جغرافیایی : به گمان من -شاهپور شهبازی – نباید فراموش کرد که مصر سرزمین گندم خیز و بارور پرخواسته ای بود. ایرانیان با دردست داشتن آن نه تنها از گندم و آبنوس و سیم آن سرزمین بهره مند می شدند بلکه میتوانستند از جنگجویان ، پزشکان ، هنرمندان و ساز و برگ فراوانشان نیز برخوردار گردند . وانگهی برای شاهی چون کمبوجیه روشن بود که با گرفتن مصر میتواند هرگاه که بخواهد فرستاده شدن گندم را از آن سرزمین به یونان باز دارد

.

آن هنگام مردم در ترس مرگباری فرو رفته بودند و بر جان و ناموس و خواسته خود بیم داشتند . سپاهیان پیروزمند به بتخانه ها رفتند و در انها جای گرفتند . لیکن شاهنشاه چنان که شیوه پدرش بود با مردمان به نیکی رفتار کرد ، پستامتیک را ارجمند شمرد و نیازرد . و برای نوازش و دلگرمی مردم در برابر گاو آپیس سر فرود آوردو بفرمود تا سپاهیانش از بتخانه ها بیرون رفتند و سرای هایی را که در انها ساخته بودند ، خراب کردند و انگاه چون یکی از فرعون های قانونی آن سرزمین پادشاه مصر شد و آنچه را که فرعون های آن سامان برای بتهای خویش به جای می آوردند انجام داد . در این میان دریاسالار مصری اوجاهوررسنه شهر استوار و بزرگ سائیس را پاس میداشت . چون شهر زادگاه خاندانی بود که کمبوجیه پادشاهی را از آن گرفته بود و هر فرعونی میبایست در برابر بت نئیت کرنش کند شاهنشاه بدانسوی شتافت و دریا سالار به پیشوازش امد و گرم پذیرفته شد او جاهوررسنه ، شاهنشاه را از نام و نژاد خدایان و چگونگی دین مصریان و انچه را که فرعون ها میبایست انجام دهند آگاهی داد و در جشنی با شکوه تاج فرمانفرمائی مصر بالا و پائین را بر سر فرعون تازه گذاشت و او را به نام مصوت رع – زاده ع ، که خدای آفتاب و پدر فرعون ها بود – نامید .

در این جشن کمبوجیه برای نوازش بومیان نئیت ، بت بزرگ آنان را نماز برد و برای او نیازها کرد و بفرمود تا جشن های کهن را بر پای دارند و خدایان بویم را ارج نهند.

انگاه دریاسالار را سخت بنواخت و او را به پایه پزشک سالار یا بزرگ پزشکان و فرمانده پاسداران کاخ خود رسانید و اجازه اش داد که هرچه از ثروت و املاک آن حوالی برای خدایان و خویش و مردم آن سرزمین لازم میبیند آزادانه برگیرد . از سوی دیگر نیز سپاهیان ایرانی پس از محاصره سخت هلیوپولیس را گشودند و بدانجا درامدند

در این هنگام پسامتیک که با وی شاهانه چنان رفتار میشد که با شاهان کنند بر آن بود که ناسپاسانه بر ایران بتازد و از این رو کنکاش کرد و بر آن امید که آنان را نابود کند . کمبوجیه دیگر جای شکیبائی و بخشش ندید و او را سخت سزا داد

کمبوجیه مفیس را در مقام پایتختی مصر نگاهداشت و این سرزمین را به عنوان یک استان به ایرانشهر افزود که مودرایه خوانده میشد

احتمالا کمبوجیه برای آن که به پادشاهی خود بر مصر جنبه قانونی بدهد ادعا کرد که وی پسر – و یا شوهر – نی یتیس دختر اپریس فرعون مصر که امازیس بر او شوریده بود میباشد و از این جهت مصر حتما به عنوان جهیزیه مادرش به ایرانشهر می رسد

بدین گونه این کشور کهنسال بدست ایرانیان افتاد و از این پس بازرگانی یونانیان با آن سرزمین بسته به دلخواه کمبوجیه بود .

.

یکسال پس از فتح مصر ، یعنی در سال ۵۲۴ گاو اپیس از جهان برفت . کمبوجیه دستور داد تابوتی سنگی و یک سنگ آرامگاه برای آن گاو مقدس بسازند . بر روی سنگ ارامگاه که اینک در موزه لوور است تصویری از کمبوجیه در جامه مصری نقش شده که در پیش گاو آپیس زانو زده است و یک بز برای نیاز و فدیه در جلوی اوایستاده و بر فراز سرش قرص خورشید بالداری دیده میشود بالای سر آپیس به خط هیروگلیفی چنین نوشته اند : آپیس آتوم که شاخ بر سر دارد ، توانا است زندگانی کامل بخشد .

بر فراز سر کمبوجیه نام او بنا به آئین مصری که نام پادشاهان را داخل یک بیضی می نوشتند در درون یک بیضی نقره شده است و لقب هایش را بدین گونه نوشته اند : مظهر هوروس – پروردگار آفتاب درخشان ، شاهنشاه مصر بالا و پایین ، بازمانده پرودگار رع ، کمبوجیه خدای مهربان و سرور دوکشور مصر بالا و پائین

در بخش پائین سنگ آرامگاه این نوشته را منقور کرده اند : در سال ششم ، سومین ماه از فصل شمو روز دهم در دوران پادشاهی اعلیحضرت شاهنشاه دو مصر بالا و پایین و پسر پروردگار بزرگ ، رع ،که او را زندگانی جاودانی بود خداوند آپیس با آرامشی تمام به سوی غروبگاه خود راهنمائی شد و او را در آرامگاهش و در مکانی که شاهنشاه برای او بنا ساخته بود جای دادند . پس از انجام کلیه مراسم که برای مومیائی کردن آن لازم بود جامه های فاخر بر او پوشانیدند و کلیه زینت آلات و جواهرات گرانبهای او را با وی در آراماگه ابدیش جای دادند و این ها همه به همان ترتیب انجام شد که شاهنشاه کمبوجیه که جاوید باد فرمورده بود

و بر سنگی نیر نوشته ای بدین گونه کنده اند : مظهر هوروس پرودگار آفتاب درخشان ، شاهنشاه دو مصر بالا و پایین و بازمانده و پسر پروردگار بزرگ ، رع ، کمبوجیه که جاودانی باید این بنای بزرگ را از سنگ خارا برای آرامگاه اپیس اوزیریس بر پا داشت و این تابوت از طرف او یعنی کمبوجیه که شاهنشاه دو مصر بالا و پایین و پسر پروردگار بزرگ ، رع ، است اهدا شد .بهرمندی از تمام نعم زندگی ابدیت مطلق و کامیابی کامل ،  تندرستی و شادی فراوان او را باد که پادشاه دو مصر بالا و پائین است.

آنگاه این تابوت سنگی را با شکوه فراوان به گورستان سراپیوم که در نزدیکی ممفیس بود بردند و به خاک سپردند . سپس گاو آپیس دیگری را که در آن هنگام نوزده ماهه بود آوردند و با سرور کامل و شادی بسیار به جای آن یکی خدای خود شمردند و این اپیس تا هفت سال بعد یعنی تا ۵۱۸ زنده بود و در آن هنگام بمرد و شاهنشاه داریوش دستور داد برای آن تابوتی درست کنند و در سراپیوم به خاکش سپارند

.