دسته: جشن های ایرانیان

یکی از بزرگترین جشن های ایران پس از نوروز است. روز شازدهم هر ماه مهر نام دارد.پس در ماه مهر و روز مهر به مناسبت برخرد نام ماه و روز، جشن مهرگان برگزار میگشت.

.

روز اول دی ماه می باشد که نام نخست از هر ماه به نام خداوند نامی است. ریشه دی از دتوش اوستایی می باشد. به همین جهت روز اول دی به موجب یکی بودن نام ماه وروز جشن گرته شده وخرم روز نامیده می ش. خرمروز از جمله جشن ای دینی است با آداب ومراسمفراوان.از لحاظ اینگه شب این روز شب یلداست تعبیرها وتفسیرهایی برای این جشن آمده است.

.

همان تیرگان است به روایت دیگر.از جشن های دوازده گانه سال و در تیر روز، یا سیزدهم از ماه تیر برگزار می گردد. میان زرتشتیان هنوز مراسم ویژه ان معمول است و همان است که به جشن آب پاشان یا آبریزگان شهرت دارد. مراسم آن چندین روز با جشن و شادی و شکوه و مراسم و آیین های دینی بگزار میگردد. مراسم سنتی زرتشتیانن که هنوز متداول می باشد در این جشن شرح شده.

.

یکی از پر اهمیت ترین اعیاد و سرشار از سنت ها و آیین ورسوم بوده است. این جشم در روز سیزدهم از ماه تیر که تیر روز نام داشت برگزار میگشت و به نام جشن آبریزگان یا اسم هایی در این حد و معنی مشهور است. دوتیران برگرزار میشد.

 تیرگان بزرگ و تیرگان کوچک که اهمال در کبیسه کردنو یا این اصل که اغلب جشن ها پنجروز ه طول می انجاید سبب این دوگانگی شده باشد.

 برای برگزاری ووجه تسمیه این جشن،علل بسیاری ذکر کرده اند. مهم ترین این علل، خاطره تجاوز افراسیاب و تورانیان به ایران است در زمان منوچر شاه پیشدادی. این مناقشات مرزی با تیر اندازی آرش کمانگیر به سود ایرانیان پایان یافت.

ابوریحان مراسم بسیاری را که میان ایرانیان وزردشتیان در این روز مرسو بوده نقل کرده است. علت دیگری که برای برگزاری این جشن که با شادی وآب پاشی همراه است مربوط به دوران کیخسرو می شود.

در موقعیت ویژه کنار چشمه ای بیهوش میشود، یکی از سردارانش از آب چشمه به چهره وی می افشاند شاه به هوش می آید، این حادثه به ورت وگنه ای مقدس روایت شده است و از آن هنگام به بعد، به خاطره آن روز مردم کنار رودها وچشمه ها وبرکه ها با شادمانی ه هم آب می پاشند. اما ابریحان بیرونی، علتی دیگر برای برگزاری جشن تیرگان یا آبپاشان نقل و آنرا به هوشنگ نسبت داده است.

.

روز ششم از ماه تیر ، جشنی برگزار می شد تحت عنوان :جشن نیلوفر. ابو ریحان بیرونی اشاره کرده است که این جشنی تازه است و سابقه تاریخی ندارد. در این روز شست وشووتبرک و تقدیس آب معمول بوده و شاید بر اثر اهمال در حساب وشمار روز وماه، با جشن تیرگان قرابتی داشته ویا به احتمال مقدمه جشن تیرگان بوده است.

.

روز ششم از ماه خرداد نام دارد. خرداد نام پنجمین امشاسپند است. به همین جهت در روز ششم از ماه خرداد، به موجب تقارن روز و ماه،مطابق معمول جشن خردادگان بر پا می شد. چون این امشاسپند مظهر آب استف در این جشن شست  شوکردن ونیایس ویژه آب معمول بود وتلاوت می شد.

.

جشنی بوده که روز سوم اردیبهشت که با همین نام شهرت داشته برگزار می گردید.

.

دو جشن و مراسم دینی زیر به عنوان فروردگان باقی است. نخست ایام فروردگان یا همان پنجه است که بنابر روایتی ده روز می باشد ودر آخر سال و اول سال به یاد بود فروشیان برگزار میگشت. دوم روز نوزدهم از ماه فرودین میباشد که فروشی یا فروهر نام داشته و بنابر برخورد وتقارن دو نام ، جشن فرودینگان برگزار میگشت. این جشن و مراسم دینی امروزه به نام فردوگ مشهور است.

.

اینک خردادروز از ماه فروردین را، در زبان دری زردشتی هبدرو، یعنی هفده روز مینامند و وجه تسمیه آن، چنان است که در این روز هفده جشن جای دارد و به این جهت است که نوروز بزرک، یا نورالعظیم می نامند. به موجب رساله پهلوی ماه فروردین، روز خرداد حوادث بسیار مهم تاریخی در چنین روزی روی داده، و وقایع بزرگ آتی، نیز در این روز رخ می دهد .

.

از روزگار بسیار کهن، ایرانیان را مرسوم بود که جشن تولد برگزار میکردند. رئیس خانواده، کد بانو، پسران ودختران خانواده، امیران وامیر زادگان و….. را در همه طبقات، این جشن مرسوم بود.چنین رسمی نمایانگر نگاداشت دقیق زاد روز هر کس و سن افراد بوده است. هرودوت به روشنی از این جشن میان ایرانیان یاد کرده است:

(( پارس ها عادت دارند که روز تولد خود را جشن بگیرند. در آن روز آن ها مجالس میمانی برگزار می کنند و جشن وشادی می نمایند و این را رسمی شایع می دانند که باید برگزار شود. در آن روز حق خود می دانند ه جامه های نو بپوشند و خوراک های خوب و متنوع تهیه کنند، ب طوری که با دیگر روزها تفاوت داشته باشد. اعیان و ثروتمندان؛ گاو، شتر، اسبی را کشته و پس از پاک کردن، درسته آن را در تنور با تشریفاتی      می پزند و کباب می کنند.اشخاص بی چیز و فقیر به کشتن حیوانات کو ک تری ناعت می کنند. اما این جشن یاد بودی همگانی است.

در  برهان قاطع نیز اشاره به جشن تولد و مرسوم بودن آن آمده است {ص۱۳۱۶،ج۳}:  در ماه شهریو، روز چهارم مغان جشن کنند و عید سازند بنابر قاعده کلی که نزد ایشان معتبر است؛ چون نام روز با نام ما ه موافق است عید باید کرد  و دیگر به سبب آن که در این روز تولد إ داراب إواقع شده بود، جشن برگزار می کردند.

.