قلون بستد آن مهر و تازان چو غرو
بیامد ز شهر کشان تا بمرو
همى بود تا روز بهرام شد
که بهرام را آن نه پدرام شد
بخانه درون بود با یک رهى
نهاده برش نار و سیب و بهى
قلون رفت تنها بدرگاه اوى
بدربان چنین گفت کاى نامجوى
من از دخت خاقان فرستادهام
نه جنگى کسىام نه آزادهام
یکى راز گفت آن زن پارسا
بدان تا بگویم بدین پادشا
ز بیگانه قیصر بپرداخت جاى
پر اندیشه بنشست با رهنماى
بموبد چنین گفت کاین داد خواه
ز گیتى گرفتست ما را پناه
بسازیم تا او بنیرو شود
و زان کهتر بد بىآهو شود
بقیصر چنین گفت پس رهنماى
که از فیلسوفان پاکیزه راى
بباید تنى چند بیدار دل
که بندد با ما بدین کار دل
فرستاد کس قیصر نامدار
برفتند زان فیلسوفان چهار
چو آگاهى آمد بشاه بزرگ
که از بیشه بیرون خرامید گرگ
سپاهى بیاورد بهرام گرد
که از آسمان روشنایى ببرد
بخرّاد برزین چنین گفت شاه
که بگزین برین کار بر چار ماه
یکى سوى خاقان بىمایه پوى
سخن هرچ دانى که باید بگوى
بایران و نیران تو داناترى
همان بر زبان بر تواناترى
در گنج بگشاد و چندان گهر
بیاورد شمشیر و زرین کمر
چو بر پادشاهیش شد پنج سال
بگیتى نبودش سراسر همال
ششم سال زان دخت قیصر چو ماه
یکى پورش آمد همانند شاه
نبود آن زمان رسم بانگ نماز
بگوش چنان پروریده بناز
یکى نام گفتى مر او را پدر
نهانى دگر آشکارا دگر
نهانى بگفتى بگوش اندرون
همى خواندى آشکارا برون
بگوش اندرون خواند خسرو قباد
همى گفت شیروى فرخ نژاد
چو شب کودک آمد گذشته سه پاس
بیامد بر خسرو اختر شناس
ازان پس فزون شد بزرگى شاه
که خورشید شد آن کجا بود ماه
همه روز با دخت قیصر بدى
همو بر شبستانش مهتر بدى
ز مریم همى بود شیرین بدرد
همیشه ز رشکش دو رخساره زرد
بفرجام شیرین ورا زهر داد
شد آن نامور دخت قیصر نژاد
ازان چاره آگه نبد هیچ کس
که او داشت آن راز تنها و بس
چو سالى بر آمد که مریم بمرد
شبستان زرّین بشیرین سپرد
دبیر جهان دیده را پیش خواند
دل آگنده بودش همه برفشاند
جهاندار چون کرد آهنگ مرو
بماهوى سورى کنارنگ مرو
یکى نامه بنوشت با درد و خشم
پر از آرزو دل پر از آب چشم
نخست آفرین کرد بر کردگار
خداوند دانا و پروردگار
خداوند گردنده بهرام و هور
خداوند پیل و خداوند مور
کند چون بخواهد ز ناچیز چیز
که آموزگارش نباید بنیز
کنیزک بدش چار چون آفتاب
ندیدى کسى چهر ایشان بخواب
ز پرده بتان را بر خویش خواند
همه راز دل پیش ایشان براند
که رفتیم اینک ز جاى سپنج
شما دل مدارید با درد و رنج
نبینید جاوید زین پس مرا
کزین خاک بیدادگر بس مرا
سوى داور پاک خواهم شدن
نبینم همى راه باز آمدن
بشد هوش زان چار خورشید چهر
خروشان شدند از غم و درد و مهر
شخودند روى و بکندند موى
گسستند پیرایه و رنگ و بوى
فریدون نهاده دو دیده براه
سپاه و کلاه آرزومند شاه
چو هنگام برگشتن شاه بود
پدر زان سخن خود کى آگاه بود
همى شاه را تخت پیروزه ساخت
همى تاج را گوهر اندر نشاخت
پذیره شدن را بیاراستند
مى و رود و رامشگران خواستند
تبیره ببردند و پیل از درش
ببستند آذین بهر کشورش
بزین اندرون بود شاه و سپاه
یکى گرد تیره بر آمد ز راه
هیونى برون آمد از تیره گرد
نشسته برو سوگوارى بدرد
چنان بد که روزى چنان کرد راى
که در پادشاهى بجنبد ز جاى
برون رفت با ویژه گردان خویش
که با او یکى بودشان راى و کیش
سوى کشور هندوان کرد راى
سوى کابل و دنبر و مرغ و ماى
بهر جایگاهى بیاراستى
مى و رود و رامشگران خواستى
گشاده در گنج و افگنده رنج
بر آیین و رسم سراى سپنج
ز زابل بکابل رسید آن زمان
گرازان و خندان و دل شادمان
یکى پادشا بود مهراب نام
زبردست با گنج و گسترده کام
چنین گفت پس شاه گردن فراز
کزین هر چه گفتید دارید راز
بخواند آن زمان زال را شهریار
کز و خواست کردن سخن خواستار
بدان تا بپرسند از و چند چیز
نهفته سخنهاى دیرینه نیز
نشستند بیدار دل بخردان
همان زال با نامور موبدان
بپرسید مر زال را موبدى
ازین تیز هش راه بین بخردى
که از ده و دو تاى سرو سهى
که رستست شاداب با فرهى